Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), motorlu taşıt piyasalarına ilişkin kasım ayı istatistiklerini açıkladı. Açıklanan rakamlara göre ikinci el taşıt piyasasında kasım ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 22 oranında düşüş yaşandı; geçen yıl kasım ayında 580 bin 271 adet olarak gerçekleşen pazar, bu yılın kasım ayını 452 bin 347 adet olarak kapattı.
Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu (MASFED) Genel Başkanı Aydın Erkoç, pazarın ekim ayından itibaren ciddi bir daralma yaşadığını ifade ederek şu bilgileri verdi:
“Yılın geneline baktığımızda 2023 yılının ilk 11 ayında 2022’nin aynı dönemine kıyasla ikinci el otomobil pazarında yüzde 13,88’lik bir büyüme var. 2022 yılının 11 aylık döneminde 5 milyon 631 bin 862 adet olan pazar, bu yılın aynı döneminde 781 bin 594 adet artışla 6 milyon 413 bin 456 adet olarak gerçekleşti. Yılın ilk 5 ayında pazarda yükseliş ivmesi yaşansa da haziran ayında ve ardından ekim ayında pazarda sert bir düşüş yaşandı, kasım ayında da daralma devam etti. Bu yılın tamamında 1 milyon 150 bin civarında sıfır aracın satılacağını, ikinci el otomobil pazarının da 6.8 milyon bandında olacağını öngörüyoruz. İkinci el tüm motorlu kara taşıtlarının kapanış rakamlarının da 10 milyon bandında olacağını düşünüyoruz.”
2023 yılı ikinci el pazarını özetleyen Erkoç, “2023 yılın ilk 3 ayında ikinci el pazarı ciddi bir büyüme ivmesi yakalamıştı. Ocak şubat dönemine bakıldığında geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 69 oranında bir büyüme gerçekleşti; mart ayında gerek sıfır gerekse ikinci el otomobil satışlarının rekor kırdığına şahit olurken, hareketlilik nisan ve mayıs aylarında da devam etti. Bu yükseliş ivmesinin başlıca sebepleri var. Bayilerde sıfır araç bulamayan vatandaşlarımızın ikinci ele yönelmesi, döviz kurunun belirsiz seyrediyor olmasıyla vatandaşların otomobil alımını bir yatırım unsuru olarak görmesi ve ne yazık ki bu işi ikinci bir meslek haline getiren kişilerin stoklama yapmasıyla ikinci el daha fazla rağbet görmeye başlamıştı. Ayrıca 2023’ün başlarında pandemi sebebiyle araç üretim ve tedarikinde yaşanan sıkıntıların henüz çözülememiş olması da ikinci ele talebi arttırmıştı. Ancak ikinci el pazarı, kurlarda yükselişin başladığı haziran ayında keskin bir daralma yaşadı ve piyasa, temmuz ve ağustos aylarında da yeterince toparlanamadı. Bu yaşanan kan kaybında, sıfır araca yöneliş de etkili oldu. Bu yıl ikinci keskin daralma ise Ekim ayında yaşandı ve Kasım ayında da düşüş devam etti. Daha önceki yıllarda sene sonuna doğru sıfır araç bayileri araç kampanyaları yaptığı için bu dönemlerde piyasada hareketlilik olurdu. Ancak şu an hem sıfır hem ikinci el piyasasında durağanlık olduğunu gözlemliyoruz” dedi.
Pazardaki daralmanın başlıca sebeplerinin faiz oranlarının yüksek, vade sayılarının düşük olması ve vatandaşların finansmana erişimde yaşadığı sıkıntılardan kaynaklı olduğunu ifade eden Erkoç, şöyle konuştu:
“Piyasanın canlanması için vatandaşın banka kredisi kullanırken yaşadığı sıkıntıların ortadan kalkması gerekiyor. Önceden taşıt kredisi kullanımında araç tutarının yüzde 70’ini kredi olarak alabiliyordunuz, fakat şu an yüzde 30’unu kullanabiliyorsunuz. Bu konuda iyileştirme yapılmadığı takdirde piyasa 2024 yılında da durgun seyredecektir. Ayrıca piyasanın durgunluğundan kaynaklı fiyatların daha fazla düşeceğine ilişkin yanlış bir algı var; bu da ihtiyaç sahiplerinin beklemesine, ihtiyaçlarını ertelemesine sebep oluyor. Bunun doğru olmadığını söyleyebiliriz. Döviz kuru yükseldikçe araç fiyatları yükselmeye devam edecektir.”
2024 yılı öngörüsünü de paylaşan Erkoç, “Önümüzdeki yıl 650-700 bin civarında sıfır aracın satılacağını, ikinci el otomobil pazarının da 6.4 milyon dolaylarında olacağını tahmin ediyoruz. Ticari araçlar da dahil tüm ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarının da 9 milyon civarında olacağını öngörüyoruz” dedi.
